
یافتن متخصصان شنواییسنجی کرمانشاه اولین و مهمترین گام برای ورود به چرخه کامل خدمات حمایتی سازمان بهزیستی استان است؛ سیستمی یکپارچه که از پیشگیری و تشخیص زودهنگام در بدو تولد آغاز شده و تا پیچیدهترین مداخلات درمانی و توانبخشی ادامه مییابد.
این سازمان با بهکارگیری یک مدل هوشمند مبتنی بر همکاری مراکز دولتی و کلینیکهای خصوصی طرف قرارداد، دسترسی عادلانه و سریع به خدمات را با تعرفه دولتی برای تمام مددجویان تضمین میکند. خدمات ارائه شده، طیفی وسیع از نیازها، از تأمین رایگان سمعک و ملزومات آن گرفته تا پوشش صددرصدی هزینههای سنگین جراحی کاشت حلزون و برنامههای توانبخشی مستمر را پوشش میدهد.
هدف نهایی این مجموعه اقدامات، فراتر از درمان، توانمندسازی کامل افراد کمشنوا و برداشتن موانع اجتماعی برای حضور فعال و برابر آنان در جامعه است.
برای دریافت خدمات جامع شنواییسنجی تحت پوشش سازمان بهزیستی در استان کرمانشاه، مراجعین میتوانند از طریق یک شبکه ترکیبی و کارآمد اقدام کنند که شامل مراکز درمانی مستقیم و دولتی وابسته به سازمان و همچنین مجموعهای گسترده از کلینیکهای شنواییشناسی خصوصی طرف قرارداد است.
این ساختار دوگانه با هدف تضمین دسترسی حداکثری، کاهش زمان انتظار و ارائه خدمات تخصصی با تعرفه دولتی طراحی شده است. مراکز دولتی کلیدی مانند مجتمعهای شهید ادبیان و شهید شریفی خدمات مستقیم ارائه میدهند، در حالی که شبکه وسیع کلینیکهای خصوصی معتبر، که عمدتاً در نقاط مرکزی شهر کرمانشاه متمرکز شدهاند، دسترسی آسان را برای عموم مددجویان فراهم میآورند.
این مدل یکپارچه، که از مرحله پیشگیری و غربالگریهای بدو تولد تا پیچیدهترین مداخلات درمانی و توانبخشی مانند کاشت حلزون و حمایتهای مستمر پس از آن را در بر میگیرد، نشاندهنده یک رویکرد راهبردی و جامع به مقوله سلامت شنوایی در استان است که با هدف توانمندسازی کامل افراد کمشنوا و ادغام ایشان در جامعه عمل میکند.
دریافت خدمات شنواییسنجی دولتی و خصوصی در کرمانشاه
سازمان بهزیستی استان کرمانشاه با درک عمیق از لزوم دسترسی سریع و عادلانه به خدمات تشخیصی و درمانی شنوایی، مدلی هوشمندانه مبتنی بر مشارکت عمومی-خصوصی را پیادهسازی کرده است.
این رویکرد به جای سرمایهگذاری هنگفت برای تأسیس انحصاری مراکز دولتی، بر ظرفیتهای موجود در بخش خصوصی تکیه کرده و با عقد قراردادهای هدفمند، شبکهای وسیع و از نظر جغرافیایی پراکنده را برای خدمترسانی به جامعه هدف خود ایجاد نموده است. این مدل ترکیبی، ضمن حفظ نظارت و کنترل کیفی توسط بهزیستی، از مزایای بخش خصوصی مانند چابکی، رقابت در ارائه خدمات باکیفیت و کاهش هزینههای زیرساختی برای دولت بهره میبرد و نهایتاً منجر به تجربهای مطلوبتر برای مددجو میشود.
بخش دولتی و خصوصی
استراتژی بهزیستی کرمانشاه در این حوزه، یک الگوی کارآمد از برونسپاری خدمات تخصصی است. سازمان با خرید خدمت از کلینیکها و متخصصان شنواییشناسی معتبر، خود را از یک ارائهدهنده مستقیم به یک نهاد ناظر، سیاستگذار و تأمینکننده مالی تبدیل میکند.
این امر به سازمان اجازه میدهد تا منابع خود را بر حوزههای کلانتر مانند برنامهریزی استراتژیک، اجرای طرحهای غربالگری سراسری و حمایتهای مالی پیچیده (مانند پوشش هزینه کاشت حلزون) متمرکز کند. در این مدل، مددجو با در دست داشتن معرفینامه از بهزیستی، میتواند به مجموعهای از مراکز مورد تأیید مراجعه کرده و خدمات را با تعرفه دولتی دریافت کند، در حالی که مابهالتفاوت هزینه توسط سازمان به مرکز خصوصی پرداخت میشود.
این فرآیند، حق انتخاب را برای مددجو افزایش داده و از ایجاد صفهای طولانی در مراکز دولتی جلوگیری میکند.
مراکز دولتی و وابسته به بهزیستی: هستههای اصلی ارائه خدمت
با وجود اتکای گسترده بر بخش خصوصی، سازمان بهزیستی چند مرکز کلیدی و مجهز را به صورت مستقیم تحت مدیریت یا نظارت خود دارد تا به عنوان مراکز مرجع و ارائهدهنده خدمات پایه عمل کنند. این مراکز نقش مهمی در اجرای برنامههای سازمان و ارائه خدمات به مراجعینی دارند که ممکن است دسترسی به بخش خصوصی نداشته باشند یا نیازمند خدمات یکپارچه اداری و بالینی باشند.
|
نام مرکز |
توضیحات و موقعیت مکانی |
نوع خدمات |
|
مجتمع شهید ادبیان |
یکی از مراکز اصلی و مجهز بهزیستی در شهر کرمانشاه که بخش شنواییسنجی فعالی را در خود جای داده است. |
ارائه خدمات بالینی و تشخیصی شنواییسنجی |
|
مجتمع شهید شریفی |
این مرکز که در مجاورت اداره کل آموزش و پرورش استان واقع شده، خدمات جامع توانبخشی از جمله شنواییسنجی را ارائه میدهد. |
خدمات یکپارچه توانبخشی و شنواییسنجی |
شبکه گسترده کلینیکهای خصوصی طرف قرارداد
قلب تپنده اکوسیستم ارائه خدمات شنواییشناسی در کرمانشاه، شبکه وسیع کلینیکهای خصوصی است که با سازمان بهزیستی قرارداد همکاری دارند. این مراکز که توسط متخصصان برجسته استان اداره میشوند، تضمینکننده دسترسی سریع و باکیفیت به جدیدترین فناوریها و دانش روز شنواییشناسی هستند. تمرکز جغرافیایی این کلینیکها در مناطق مرکزی و قابل دسترس شهر کرمانشاه، مانند محدوده پارکینگ شهرداری، چهارراه هلال احمر و محله ۲۲ بهمن، مراجعه را برای شهروندان از نقاط مختلف تسهیل میکند. این همکاری گسترده، نمونهای موفق از تلفیق مسئولیت اجتماعی دولت با ظرفیت و تخصص بخش خصوصی است. برای یافتن اطلاعات بهروز و نشانی دقیق این متخصصان، میتوان از سامانههای معتبر پزشکان کرمانشاه که فهرست جامعی از ارائهدهندگان خدمات درمانی را ارائه میدهند، بهره گرفت. این رویکرد به مددجویان کمک میکند تا بر اساس محل سکونت و نیاز خود، مناسبترین مرکز را انتخاب نمایند.
|
نام کلینیک/متخصص |
توضیحات |
|
کلینیک شنواییسنجی آرمان کریمی |
این مرکز به صراحت اعلام کرده است که با کلیه بیمهها از جمله سازمان بهزیستی، با تعرفه کاملاً دولتی قرارداد دارد. |
|
کلینیک شنواییسنجی و سمعک مهرآوا |
به مدیریت خانم مینا باقری موسوی، یکی از مراکز فعال در شبکه طرف قرارداد بهزیستی است. |
|
مرکز شنواییسنجی طنین |
به مدیریت خانم گلاره الفتی، از دیگر مراکز تخصصی ارائهدهنده خدمات به مددجویان بهزیستی میباشد. |
|
مطب شنواییسنجی مریم محمودی |
یکی از متخصصان خصوصی که در چارچوب قرارداد با بهزیستی به جامعه هدف خدمترسانی میکند. |
|
مطب شنواییسنجی شیلان صادقی |
این مطب نیز در فهرست مراکز طرف قرارداد قرار داشته و خدمات تشخیصی و توانبخشی ارائه میدهد. |
|
مطب شنواییسنجی فرزاد رمضانی |
از دیگر متخصصان فعال در این شبکه که نقش مهمی در پوشش نیازهای تشخیصی استان ایفا میکند. |
سمعک رایگان است و کاشت حلزون هزینه ندارد
پس از مرحله تشخیص قطعی کمشنوایی، سازمان بهزیستی کرمانشاه مجموعهای از مداخلات درمانی و توانبخشی را به اجرا میگذارد که هدف آنها به حداکثر رساندن تواناییهای فردی، بهبود کیفیت زندگی و تسهیل فرآیند ارتباطی فرد کمشنوا است. این حمایتها از تأمین تجهیزات کمکشنیداری پایه تا پوشش مالی پیچیدهترین جراحیها را شامل میشود و بر اساس یک اصل بنیادین استوار است: هیچ فردی نباید به دلیل محدودیتهای مالی از دسترسی به فناوریهای حیاتی شنوایی محروم بماند.
حمایت جامع برای تأمین سمعک و ملزومات آن
بر اساس تعهدات قانونی و انسانی، سازمان بهزیستی تأمین دو عدد سمعک را به صورت کاملاً رایگان برای افراد واجد شرایط تضمین میکند. اما وجه تمایز رویکرد این سازمان، درک عمیق آن از مفهوم «حمایت مستمر» است. برخلاف یک حمایت حداقلی که صرفاً به تحویل دستگاه ختم میشود، بهزیستی کرمانشاه یک بسته حمایتی جامع ارائه میدهد. این سازمان به خوبی میداند که سمعک یک دستگاه مصرفی است و کارایی آن به تأمین مداوم ملزومات و نگهداری صحیح وابسته است. به همین دلیل، کمکهزینههایی برای تأمین باتری (برای مثال، اهدای ۹ هزار حلقه باتری در یک بازه شش ماهه) و همچنین پوشش هزینههای تعمیرات دستگاه پیشبینی شده است. این نگاه سیستمی و بلندمدت، تضمین میکند که سرمایهگذاری اولیه برای خرید سمعک به دلیل ناتوانی خانواده در تأمین هزینههای جانبی، هدر نرود و فرد کمشنوا بتواند به طور مستمر از وسیله کمکشنیداری خود بهرهمند شود. این رویکرد، تفاوت میان «داشتن سمعک» و «استفاده مؤثر از سمعک» را به رسمیت میشناسد.
کاشت حلزون
برای کودکانی که میزان کمشنوایی آنها به حدی عمیق است که سمعکهای معمول کارایی لازم را برایشان ندارند، عمل جراحی کاشت حلزون شنوایی یک مداخله سرنوشتساز و طلایی محسوب میشود. این فناوری پیشرفته میتواند دنیای سکوت را برای یک کودک ناشنوا به دنیای اصوات تبدیل کند و مسیر رشد زبانی، تحصیلی و اجتماعی او را به کلی دگرگون سازد. با این حال، هزینه بسیار بالای این عمل، که گاه تا یک میلیارد تومان نیز میرسد، آن را برای اکثر قریب به اتفاق خانوادهها به یک رؤیای دستنیافتنی تبدیل میکند.
در این نقطه، نقش حمایتی سازمان بهزیستی کرمانشاه به اوج خود میرسد. این سازمان با یک سیاست حمایتی شجاعانه، پوشش صددرصدی کلیه هزینهها را برای مددجویان تحت پوشش خود تقبل میکند. این پوشش جامع نه تنها هزینه خود دستگاه و عمل جراحی را در بر میگیرد، بلکه شامل تمام خدمات توانبخشی حیاتی پس از عمل، از جمله گفتاردرمانی و تربیت شنیداری، نیز میشود. این اقدام، یک سرمایهگذاری مستقیم بر روی آینده یک انسان و جامعه است و نشان میدهد که بهزیستی، سلامت و توانمندی کودکان را یک اولویت غیرقابل معامله میداند.
مراکز تخصصی خانواده و کودک
توانبخشی شنوایی فرآیندی پیچیده و زمانبر است که نیازمند خدمات تخصصی و هماهنگ دارد. سازمان بهزیستی کرمانشاه با حمایت مالی و نظارت بر مراکز غیردولتی «خانواده و کودک کمشنوا»، این نیاز را به شکلی مؤثر پاسخ داده است. این مراکز به عنوان بازوهای اجرایی سازمان، مجموعهای کامل از خدمات شامل تربیت شنیداری، گفتاردرمانی، شنواییسنجیهای دورهای و فعالیتهای آموزشی و هنری را به کودکان و نوجوانان کمشنوا ارائه میدهند.
یکی از نکات برجسته در استراتژی بهزیستی، توجه به عدالت در دسترسی و تمرکززدایی از خدمات است. در حالی که دو مرکز بزرگتر در شهر کرمانشاه مستقر هستند، تأسیس یک مرکز تخصصی در شهرستان اسلامآباد غرب، یک تصمیم راهبردی هوشمندانه است. این اقدام از تجمیع تمام امکانات در مرکز استان جلوگیری کرده و با کاهش هزینهها و مشقتهای رفتوآمد برای خانوادههای ساکن در شهرستانهای غربی استان، دسترسی عادلانه به خدمات حیاتی توانبخشی را به شکل معناداری بهبود بخشیده است.
|
نام مرکز |
شهرستان |
ظرفیت پذیرش (تقریبی) |
خدمات اصلی |
|
مرکز نغمه |
کرمانشاه |
۵۰ نفر |
تربیت شنیداری، گفتاردرمانی، شنواییسنجی |
|
مرکز الزهرا |
کرمانشاه |
۴۷ نفر |
خدمات آموزشی، هنری و توانبخشی شنوایی |
|
مرکز نجوای امید |
اسلامآباد غرب |
۲۶ نفر |
ارائه خدمات تخصصی به شهرستانها و تمرکززدایی |
غربالگری نوزادان و مشاوره ژنتیک، آینده فرزند شما را تضمین میکند
رویکرد سازمان بهزیستی کرمانشاه به مقوله کمشنوایی، یک رویکرد واکنشی و صرفاً متمرکز بر درمان نیست؛ بلکه یک راهبرد پیشگیرانه و آیندهنگر است که بر دو اصل طلایی «تشخیص زودهنگام» و «پیشگیری اولیه» استوار است. متخصصان سلامت عمومی به خوبی میدانند که مداخله در زمان مناسب، به ویژه در سالهای اولیه زندگی، میتواند از بروز معلولیتهای شدید جلوگیری کرده و هزینههای بلندمدت فردی و اجتماعی را به شدت کاهش دهد.
طرح غربالگری شنوایی
مهمترین و مؤثرترین برنامه بهزیستی در این حوزه، اجرای طرح جامع غربالگری شنوایی است. این طرح در دو سطح کلیدی اجرا میشود تا هیچ کودکی از تور ایمنی نظام سلامت شنوایی جا نماند.
غربالگری نوزادان
بهزیستی کرمانشاه با تبعیت کامل از استاندارد جهانی شناختهشده «۱-۳-۶ ماه» (غربالگری تا ۱ ماهگی، تشخیص قطعی تا ۳ ماهگی و شروع مداخلات توانبخشی تا ۶ ماهگی)، برنامه غربالگری شنوایی را برای صددرصد موالید استان هدفگذاری کرده است.
واحدهای غربالگری در تمامی بیمارستانهای استان مستقر شدهاند تا اطمینان حاصل شود که هر نوزاد پیش از ترخیص از بیمارستان مورد سنجش قرار میگیرد. حجم بالای غربالگریها، گواهی بر موفقیت این طرح است؛ به عنوان نمونه، در یک گزارش شش ماهه، از ۱۳,۳۰۰ نوزاد غربالگری به عمل آمد که منجر به شناسایی ۶۳۰ مورد مشکوک و نیازمند ارجاع به مراحل تشخیصی تکمیلی شد.
این اقدام سریع و بهموقع، حیاتیترین گام برای جلوگیری از تأثیرات جبرانناپذیر کمشنوایی بر رشد گفتار و زبان کودک است. در مقابل این رویکرد فعال، تشخیص منفعل قرار دارد که در آن، سیستم بهداشتی منتظر میماند تا والدین در سنین ۲ یا ۳ سالگی به دلیل تأخیر در گفتار فرزندشان، نگران شده و به پزشک مراجعه کنند؛ زمانی که بخش مهمی از دوره طلایی یادگیری زبان از دست رفته است.
غربالگری کودکان ۳ تا ۵ سال
با درک این واقعیت که کمشنوایی ممکن است پس از تولد و در اثر بیماریها، عفونتها یا حوادث دیگر نیز ایجاد شود (کمشنوایی اکتسابی)، بهزیستی برنامه غربالگری را به کودکان رده سنی ۳ تا ۵ سال نیز تعمیم داده است. این برنامه که به صورت فعال و جامعهمحور با استقرار دستگاههای سنجش در مهدکودکها اجرا میشود، یک «تور ایمنی» دوم ایجاد میکند. در یک دوره شش ماهه، بیش از ۲۰,۰۰۰ کودک در این گروه سنی تحت پوشش قرار گرفتند. این اقدام هوشمندانه تضمین میکند کودکانی که در غربالگری اولیه مشکلی نداشتهاند اما در سالهای بعد دچار افت شنوایی شدهاند، در سریعترین زمان ممکن شناسایی شده و مداخلات لازم برایشان آغاز گردد.
مشاوره ژنتیک
با توجه به آمار تکاندهندهای که نشان میدهد نیمی از موارد کمشنوایی مادرزادی در استان کرمانشاه ریشه ژنتیکی دارد، سرمایهگذاری بر روی مشاوره و آزمایشهای ژنتیک نه یک هزینه، بلکه یک سرمایهگذاری استراتژیک و هوشمندانه برای کاهش بار بیماری در نسلهای آینده است. این رویکرد، مصداق بارز پیشگیری اولیه و تلاش برای کنترل علت به جای مدیریت معلول است.
هزینهها و حمایت مالی بهزیستی
یکی از بزرگترین موانع بر سر راه پیشگیری ژنتیکی، هزینه بالای آزمایشها است که بین ۱۳ تا ۵۰ میلیون تومان در نوسان است. این هزینه بسته به نوع آزمایش، پیچیدگی ژنهای مورد بررسی و تکنولوژی مورد استفاده متغیر است. برای یک خانواده کمدرآمد، تأمین چنین مبلغی تقریباً غیرممکن است. بهزیستی کرمانشاه برای رفع این مانع، یک مدل مالی چندلایه و هوشمندانه طراحی کرده است:
۱. پوشش کامل برای آسیبپذیرترین گروه: برای خانوادههایی که به عنوان مددجوی رسمی تحت پوشش بهزیستی هستند، سازمان هزینه کامل آزمایش را تقبل میکند. این اقدام، دسترسی کامل به خدمات پیشگیرانه را برای گروهی که در بالاترین سطح خطر قرار دارند، تضمین میکند.
۲. حمایت هدفمند مبتنی بر درآمد: برای خانوادههای کمدرآمدی که مددجوی سازمان نیستند اما در معرض خطر تولد فرزند کمشنوا قرار دارند (مثلاً به دلیل ازدواج فامیلی یا سابقه خانوادگی)، بهزیستی از طریق مکانیسم «آزمون وسع»، یارانهای بین ۳۰ تا ۷۰ درصد هزینه آزمایش را پرداخت میکند. میزان این یارانه به صورت معکوس با سطح درآمد خانواده ارتباط دارد؛ هرچه درآمد کمتر باشد، درصد حمایت بهزیستی بیشتر خواهد بود.
این رویکرد دوگانه، فراتر از یک یارانه ساده، یک سیاست بهداشت عمومی پیشرفته را به نمایش میگذارد. این مدل، با ارائه حمایت کامل به آسیبپذیرترین گروه و حمایت هدفمند و مبتنی بر درآمد برای جامعه گستردهتر، اثربخشی بودجه پیشگیرانه خود را به حداکثر میرساند و از تحمیل هزینههای سنگین و مادامالعمر نگهداری و توانبخشی به سیستم سلامت در آینده جلوگیری مینماید.
موانع اشتغال و آموزش زبان اشاره برای همه
توانمندسازی افراد کمشنوا تنها در اتاقهای شنواییسنجی و جلسات گفتاردرمانی محقق نمیشود. یک توانبخشی واقعی و پایدار زمانی به وقوع میپیوندد که فرد بتواند به عنوان یک شهروند برابر، در تمام عرصههای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مشارکت فعال داشته باشد. سازمان بهزیستی کرمانشاه با درک این واقعیت، فعالیتهای خود را از حوزه درمان فراتر برده و به مقابله با موانع ساختاری و سیستمی در جامعه روی آورده است.
تحلیلها نشان میدهد که دو مانع اصلی پیش روی افراد کمشنوا و ناشنوا در استان، بیش از آنکه ماهیت پزشکی داشته باشند، ریشه در ساختارهای اجتماعی و نگرشهای فرهنگی دارند.
قانون سهمیه ۳ درصد و چالش ورود به بازار کار
یکی از جدیترین این چالشها، ورود به بازار کار و دستیابی به استقلال اقتصادی است. علیرغم وجود قانون مترقی «سهمیه ۳ درصدی استخدام افراد دارای معلولیت در دستگاههای دولتی»، گزارشها و شواهد میدانی حاکی از آن است که این دستگاهها اغلب در اجرای کامل این قانون تعلل میکنند. این مانع، که ناشی از پیشداوریها یا عدم آگاهی از توانمندیهای افراد کمشنوا است، استقلال اقتصادی و مشارکت اجتماعی آنان را به شدت محدود کرده و چرخه وابستگی به حمایتهای دولتی را تداوم میبخشد.
نیاز مبرم به مترجم زبان اشاره
مانع بزرگ دیگر، دسترسی به اطلاعات و خدمات در جامعه است. یک فرد ناشنوا برای انجام یک کار ساده اداری، پیگیری یک پرونده در محاکم قضایی یا حتی توضیح علائم بیماری خود در یک مرکز درمانی، با سد بزرگ ارتباطی مواجه است. کمبود شدید مترجمان زبان اشاره در این مراکز حیاتی، یک «نابرابری اطلاعاتی» عمیق ایجاد میکند و مانع از دسترسی این افراد به حقوق اولیه شهروندی خود میشود. این وضعیت در تقابل کامل با مفهوم «جامعه فراگیر» قرار دارد که در آن، ساختارها و خدمات برای پذیرش و خدمترسانی به همه شهروندان، با هر سطح از توانایی، تطبیق یافتهاند.
راهبرد بهزیستی برای ساختن جامعهای شنواتر
پاسخ سازمان بهزیستی کرمانشاه به این چالشهای سیستمی، یک پاسخ استراتژیک و پیشرو است. این سازمان خود را نه فقط یک ارائهدهنده خدمت، بلکه یک «عامل تغییر اجتماعی» میداند. در یکی از مبتکرانهترین اقدامات، بهزیستی اقدام به برگزاری دورههای آموزش زبان اشاره برای کارکنان سایر نهادهای خدماتی و اضطراری، مانند آتشنشانی، اورژانس و هلال احمر کرده است.
این حرکت، یک حرکت عمیقاً استراتژیک است و بیانگر درکی بالغانه از «مدل اجتماعی معلولیت» است. این مدل بیان میکند که معلولیت، نه یک ویژگی ذاتی فرد، بلکه محصول تعامل فرد با محیطی است که موانع فیزیکی و ارتباطی را به او تحمیل میکند. بر این اساس، این محیط است که باید خود را با نیازهای فرد تطبیق دهد، نه آنکه فرد به تنهایی بار انطباق با محیط را به دوش بکشد. تلاش برای آموزش زبان اشاره به سایر نهادها، حرکتی پیشگیرانه برای برچیدن موانع سیستمی و ساختن جامعهای فراگیرتر برای همه شهروندان است. این چشمانداز، بهزیستی را فراتر از مرزهای سازمانی خود برده و آن را به یک نهاد پیشرو در زمینه حقوق شهروندی و سیاستگذاری اجتماعی تبدیل میکند.
راز شیوع بالای کمشنوایی در کرمانشاه چیست؟
برای درک اهمیت خدمات سازمان بهزیستی در کرمانشاه، ابتدا باید به این پرسش پاسخ داد که چرا این استان تا این حد به کانون توجه در حوزه اختلالات شنوایی در کشور تبدیل شده است. پاسخ در آمارهای نگرانکننده و فرضیههای منحصر به فرد منطقهای نهفته است که کمشنوایی را از یک چالش سلامت فردی به یک بحران بهداشت عمومی در این خطه بدل کرده است.
دادههای ملی، تصویری کلی از وضعیت اختلالات شنوایی در ایران ارائه میدهند. برآوردها حاکی از آن است که حدود ۵.۵ میلیون نفر در سطح کشور با درجات مختلفی از کمشنوایی مواجه هستند. یک مطالعه جامع ملی بر روی نوزادان، شیوع این اختلال را ۴.۷ در هر هزار تولد زنده نشان داده است. با این حال، این نرخ در استانهای مختلف دارای نوسان قابل توجهی است و از ۲ تا ۳ در هزار در برخی مناطق تا ۷ الی ۸ در هزار در استانهای دیگر متغیر است.
در این چشمانداز ملی، استان کرمانشاه به عنوان منطقهای با شیوع به مراتب بالاتر خودنمایی میکند. اظهارنظر تکاندهنده مدیرکل وقت بهزیستی استان در سال ۱۴۰۲، مبنی بر اینکه کرمانشاه «حدود ۲۰ درصد جمعیت ناشنوای کشور را به خود اختصاص داده است»، نیازمند تأمل است. اگرچه این رقم (۲۰ درصد) ممکن است یک خطای لفظی یا اشاره به یک زیرمجموعه خاص از معلولیتهای شدید شنوایی باشد، اما نفس بیان چنین عبارتی از سوی یک مقام ارشد استانی، حاکی از درک عمیق و اولویتبندی بالای این مسئله در سطح سیاستگذاری محلی است. این موضوع نشان میدهد که کمشنوایی در کرمانشاه صرفاً یک دسته از معلولیتها نیست، بلکه یک بحران بهداشت عمومی تلقی میشود که تخصیص منابع ویژه و طراحی برنامههای جامع را ایجاب میکند.
عوامل خطر اصلی برای کمشنوایی مادرزادی در سطح ملی به خوبی شناسایی شدهاند و شامل سابقه خانوادگی، بستری در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان (NICU)، ناهنجاریهای جمجمهای-صورتی و وزن پایین هنگام تولد است. در استان کرمانشاه نیز، شایعترین علت، نقصهای مادرزادی عنوان شده که عوامل ژنتیکی در ۵۰ درصد این موارد نقش دارند و عواملی چون ازدواجهای فامیلی این ریسک را تشدید میکنند.
با این حال، آنچه تحلیل وضعیت کرمانشاه را از سایر مناطق متمایز میکند، طرح یک فرضیه منطقهای خاص توسط مقامات بهداشتی است. دکتر فرحناز محمدی، مدیرکل اسبق بهزیستی استان، به صراحت بیان کرده است که شیوع بالاتر این معلولیت در کرمانشاه «شاید به دلیل تأثیرگذاری بیشتر عوامل محیطی از جمله تروما و یا شاید آسیبهای باقیمانده از دوران جنگ تحمیلی باشد». این اظهارنظر رسمی، که در نوع خود کمنظیر است، مسئله را از یک چارچوب صرفاً ژنتیکی یا مادرزادی فراتر برده و به حوزه بهداشت عمومی مرتبط با محیط و تروما وارد میکند.
این فرضیه، کمشنوایی را به عنوان یک «زخم پنهان جنگ» معرفی میکند. این زخم میتواند دو چهره داشته باشد: یکی آسیبهای مستقیم ناشی از امواج انفجار و آکوستیک تروما بر شنوایی رزمندگان و ساکنین مناطق درگیر، و دیگری که چهرهای پیچیدهتر دارد، تأثیرات اپیژنتیک یا استرسهای مزمن ناشی از جنگ بر سلامت نسلهای بعدی. این تحلیل، روایتی قدرتمند برای توجیه نیاز به تحقیقات تخصصصی، تخصیص بودجههای ویژه و طراحی مدلهای مداخلهای متناسب با شرایط منحصربهفرد تاریخی و اجتماعی استان فراهم میآورد و نشان میدهد که کرمانشاه با یک چالش سلامت چندوجهی و تاریخی روبروست که نیازمند پاسخی چندبعدی و پایدار است.






